Mantar zehirlenmesi doğal alanda yetişen yapısında zehirli maddeler bulunan mantarların tüketilmesiyle oluşan, ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir zehirlenmedir. Mantar zehirlenmeleri özellikle yağışların ar ttığı ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmektedir.
Doğada yetişen on binlerce mantar türü bulunmaktadır. Mantarların zehirli olup olmadıklarını şekline, rengine, vb. bakarak anlamak mümkün değildir. Mantar zehirlenmeleri yenilen mantarın cinsine ve türüne göre farklılık gösterir. Mantar zehirlenmelerinde belirtiler mantarın türüne göre 2-6 saat içerinde görülmekte olup, 24 saat sonra görülebilmektedir.
Zehirlenme belirtileri;
Bazı tür mantarların yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede meydana gelen zehirlenme belirtileri;
Sersemlik, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, karın ağrısı, kas ağrıları, ağızda metalik tat, nabızda artış, terleme, konuşma güçlüğü, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, denge bozukluğu, sulu-kanlı ishal, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, bulantı ve kusma ağızda sekrasyon artışı ve sanrıladır.
6-8 saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri; bulantı, kusma, ateş, nabız artışı karın ağrısı ile daha sonraki günlerde (4- 6 gün) karaciğer, böbrek ve diğer organların işlev bozuklukları, koma ve ölüm de görülebilmektedir.
Mantar tüketiminden sonra bu belirtilerden bir ya da birkaçı görüldüyse en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.
Bilinen yanlış durumlar;
Mantarın yoğurtla birlikte tüketilmesi, pişirilmesi, sirkeli ya da tuzlu suda bekletilmesi/kaynatılması, taze, konserve ya da kurutulmuş olması zehrinin yok edilmesi için yeterli değildir. Mantar koparıldığında rengi değişmezse zehirsizdir fikri yanlıştır, doğada kendiliğinden yetişen mantarların zehirli veya zehirsiz olduğunu bakarak anlamak mümkün değildir. Mantarın zehri hiçbir şekilde yok edilemez.
Mantar yenecekse mutlaka kültür mantarları tercih edilmeli ve bol su ile iyice yıkanarak pişirdikten sonra tüketilmelidir. Satın alacağınız mantarın ambalajlı olmasına ve etiketinde üretim yeri, üretim izni, üretim tarihi gibi bilgilerin yer almasına dikkat edilmelidir.
Zehirlenmeler konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden bilgi alınabilir.
Dr. Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü