Tedavisi
sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar tüm
dünyanın olduğu gibi Ülkemizin de önemli sağlık sorunlarından
biridir. Organ ve doku nakli bekleyen hastaların sayısı her geçen
gün artmaktadır. Ülkemizde organ bağışı sayısını artırmak
ve halkımızda organ bağışı bilincini geliştirmek amacıyla her
yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında “Organ Bağış Haftası”
etkinlikleri yapılmaktadır.
Kişinin
hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra
doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için
kullanılmasına izin vermesine "Organ
Bağışı" denir.
2238 sayılı yasaya göre on sekiz yaşından büyük ve akli
dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir
bölümünü bağışlayabilir.
Tedavisi
mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede
hasar gören organların yerine, canlı veya ölüden alınan yeni,
sağlam organın konularak hastanın tedavi edilmesine "Organ
Nakli" denir.
Organ
ve doku nakli , canlıdan ve kadavradan olmak üzere iki şekilde
gerçekleştirilebilmektedir.
1-Kadavra
donör (verici): Trafik
kazası, kurşunlanma, beyin kanaması vb. nedenlerle yoğun bakımda
tedavisi devam ederken, beyin ölümü denilen geri dönüşümsüz
beyin hasarı gelişmiş hastaların organları bağışlandığı
takdirde bunlar kadavra donör olarak tanımlanmaktadır.
Böbrek,
karaciğer, pankreas, kalp, kalp kapakları, kornea kadavradan
nakillerde kullanılmaktadır.
2-Canlı
donör: Organ nakli
gereken hastanın eşi veya yakın akrabaları, doku, kan grubu vb.
uyum mevcut ise nakil gereken hastaya organ bağışında
bulunabilmektedirler. Bunlar canlı donör olarak tanımlanmaktadır.
Böbrek
ve karaciğer canlıdan nakil yapılabilen organlardır.
Ülkemizde
nakil cerrahisinin artması ve yeni tedavi işlemlerinin uygulanması
nedeniyle eskiden kullanılan “Doku ve Organ Bağış Belgesi”
güncellenerek “Organ ve Doku Bağış Kartı” hazırlanmıştır.
Ayrıca Bakanlığımız tarafından tüm organ bağış kayıtlarının
saklanacağı "Türkiye
Organ ve Doku Bağış Bilgi Sistemi (TDIS)" oluşturulmuştur.
Bu kapsamda İlimizdeki tüm sağlık kuruluşlarının sisteme
entegrasyonu sağlanmıştır. Bağışta bulunmak isteyen
vatandaşlarımızın; İl Sağlık Müdürlüğü, Hastaneler,
Toplum Sağlığı Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezleri’ne
müracaatları halinde sistem üzerinden bağışları alınmaktadır.
Bunun
yanı sıra tüm bağışların aynı sistem üzerinde toplanmasını
sağlamak amacıyla eski bağışçıların da kayıtlarının
sisteme girilmesi gerekmektedir. Ancak sistem kayıtlarında eski
bilgilerden farklı bilgilere ihtiyaç duyulduğundan, geçmiş
tarihlerde bağışta bulunan vatandaşlarımızın ilgili
kuruluşlara müracaat ederek bağış taleplerini yenilemeleri
gerekmektedir.
Bugün itibari ile Ülkemizde
Ulusal Koordinasyon Merkezi'ne kayıtlı 22.352 böbrek, 1061 kalp,
2.134 karaciğer, 63 akciğer, 284 pankreas nakli bekleyen hasta
bulunmakta olup, şimdiye kadar 24.202 kişiye böbrek, 184 kişiye
kalp, 2938 kişiye karaciğer, 89 kişiye akciğer, 4 kişiye
pankreas nakli yapılmıştır. İlimizde 2013 yılından bu yana
toplam 1.983 kişi organ bağışında bulunmuştur.
Diyanet İşleri Başkanlığı
Din İşleri Yüksek Kurulu; 06.03.1980 tarih ve 396/13 sayılı
kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır. Bunun
yanı sıra Kur’an-ı Kerim’de de “Kim bir insana hayat verirse
onun tüm insanlara hayat vermişçesine sevap kazanacağı” beyan
olunmaktadır (Maide Süresi, Ayet 32).
İlimizde
Organ Bağışı Haftası Faaliyetleri Kapsamında Niğde İl Sağlık
Müdürlüğü Olarak;
Hafta
boyunca Hastanelerimizde, Aile ve Toplum Sağlığı Merkezlerimizde
ve şehir merkezinde halkımızın yoğun olarak bulunduğu
bölgelerde stantlar kurularak halk eğitimi verilmesi, sağlık
kurumlarında görevli personellere yönelik hizmet içi eğitim
yapılması ve organ bağışı kabul edilmesi, ayrıca İl Milli
Eğitim Müdürlüğü ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ile
işbirliği yapılarak okullarımızda ve üniversitemizde eğitimler
verilmesi gibi çeşitli etkinlik ve programlar düzenlenmesi
planlanmıştır.
Amacımız
organ bağışı konusunda toplum bilincini oluşturmak, ilgili tüm
kesimlerin konuya ilgisini artırmaktır. Şu an Türkiye genelinde
binlerce hasta organ beklemekte, ölümle yaşam arasındaki çizgide
hayata umutla tutunmaya çalışmaktadır. Organ bağışı konusuna
toplum olarak hassasiyet göstermeli, organ nakli gerektiren
hastalıkların her an bizim ve sevdiklerimizin başına
gelebileceğini unutmamalıyız. “Yaşarken de yaşamdan sonra da
başkalarına hayat vermek bizim elimizde”. Bu konuda duyarlı
davranmak hepimizin toplumsal sorumluluğudur.
Unutmayalım
ki, yaşatmak da yaşamak kadar güzel bir duygudur.
Dr.Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü