31 Mayıs tarihi DSÖ tarafından Dünya Tütünsüz Günü olarak kutlanmaktadır. Bu yılki teması “Akciğer Sağlığı” olan bu günde Sağlık Müdürlüğü olarak halkımızda tütün ve tütün ürünlerinin zararları konusunda farkındalık oluşturmak için İlimizde çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
Akciğer kanserinin birincil nedeni sigara içimidir. En ölümcül kanser türü olarak bilinen akciğer kanserinde, aktif içim ve ikinci el sigara dumanı (Pasif içicilik) olguların üçte ikisinde kanserden sorumlu tutulmaktadır. Sigara bırakmayla ise akciğer kanseri riski azalmaktadır. Kronik akciğer hastalıkları, öksürük, balgam ve nefes darlığıyla kendisini gösteren hastalıklardır. Sigara dumanı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) önde gelen nedenidir. Kişi ne kadar erken yaşta sigaraya başlarsa, o kadar erken KOAH gelişme olasılığı vardır. KOAH'ta en ucuz ve en etkili tedavi yöntemi sigaranın bırakılmasıdır.
Çocukluktan itibaren maruz kalınan sigara dumanı akciğer gelişimini olumsuz etkilemektedir. Çocukluk astımında sigara dumanı atak gelişimini tetikleyicidir. Akciğer kanseri, KOAH, astım dışında interstisyel akciğer hastalıklarında da birinci sıradaki risk faktörü sigaradır. Annenin sigara içmesi ya da ikinci el sigaraya maruz kalması, anne karnındaki bebeğin akciğerlerinin sorunlu gelişmesiyle sonuçlanmaktadır. Bu durum çocuklukta başlayan astım, sık tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonları için zemin hazırlamaktadır. Küresel olarak tahminen yılda 165.000 çocuk, 5 yaş altında ikinci el sigara dumanının yol açtığı alt solunum yolu enfeksiyonlarından kaybedilmektedir. Yaşayan çocuklarda ise duman maruziyeti erken yaşta KOAH gelişme riskini artırmaktadır.
Akciğer tüberkülozunun da (verem) tütün dumanı ile yakından ilişkili olmasıdır. Tütündeki toksinler latent tüberküloz enfeksiyonunun yeniden aktive olmasını ve hastalık yapmasını kolaylaştırmaktadır. Hava kirliliğinin, özellikle iç ortam hava kirliliğinin de en önemli nedeni tütün dumanıdır. Tütün dumanı 7.000 kadar kimyasal zehir içerir ve bunlardan 69’unun kanser yaptığı kanıtlanmıştır.
Zarar verirken kişi ve zaman ayırt etmeyen tütün mamulleri Ramazan ayında daha da vahim sonuçlara sebep olabilmektedirler. Tüm gün sigara içilmemesinin ardından iftar sonrası, tütün ürünü kullanan kişilerde kanda aniden nikotin ve karbonmonoksit düzeyinde yükselme olur. Bunların etkisiyle damarlarda daralma ve organlara yeterince oksijen taşınamaması gibi sonuçların yanı sıra tansiyon yükselmesi ve beyin kanaması riski de artar. Beyin nikotin tarafından hızla uyarılır, baş dönmesi, gözlerde kararma, bulantı, odaklanamama gibi sorunlar ortaya çıkar.
Pasif içici olmamak için tütün tüketilen işletmelerde işletme sahibini uyarmak bir vatandaşlık görevidir. İşletme sahibi uyarmanıza rağmen işletmede sigara kullanımına izin veriyorsa Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi Alo 184 SABİM hattına ya da polis ve jandarmaya bildirim yapınız.
Tüm halkımıza tütünsüz sağlıklı günler dilerim.
Dr.Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü