10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü
İNME; beyne giden damarlardaki kan akımının durması, beyin damarlarında kanama nedeniyle sinir hücrelerinde oluşan hasar veya ölüm sonucu oluşur” denildi.
İnmenin ciddi bir sağlık sorunu olduğuna dikkat çekilen açıklamada; “Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl dünya çapında 15 milyon kişi inme geçirmektedir” ifadesi kullanıldı.
“Dünya Sağlık Örgütü (WHO) inmeyi ‘Serebral işlevlerin fokal veya global bozukluğuna bağlı, hızla gelişen klinik bulgular olup 24 saat veya daha uzun sürme/ya da ölüm gelişmesi’ olarak tanımlamaktadır.
'İnme; beyne giden damarlardaki kan akımının durması, beyin damarlarında kanama nedeniyle sinir hücrelerinde oluşan hasar veya ölüm sonucu oluşur. Kişilerde değişik belirtilerle ortaya çıkabilir. Aniden meydana gelen tek taraflı bir inme veya vücudun bir kısmının duyarsızlaşmasıyla beraber görme ve konuşma bozuklukları, baş dönmesi ve şiddetli baş ağrısı ilk belirtiler arasında sayılabilir. İnmenin ilk vuruşundan sonra hastaların sadece yüzde 20'si normal hayatlarına dönebilir. Yaşayan hastalar yatalak ve bakıma muhtaç halde kalmalarına neden olur. Bu nedenle hasta sahiplerinin hastanın bakımına özen göstermesi ve hastalık hakkında bilgilendirilmeleri gerekir.
İnme ciddi bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl dünya çapında 15 milyon kişi inme geçirmektedir. Bunların içinden 5 milyon kişi ölmekte ve 5 milyon kişi kalıcı olarak sakat kalmaktadır ve bu da inmeyi ikinci en yaygın ölüm nedeni ve sakatlığın önemli bir nedeni haline getirmektedir.
İnmeyi önlemek için yapılması gerekenler konusunda bilinç uyandırmak, inme nedeniyle engelli hale gelen kişilere rehabilitasyon hizmetlerinin gerekliliğine dikkat çekmek amacıyla 10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü kabul edilmiştir.
İNMENİN EN SIK GÖRÜLEN BELİRTİLERİ:
- Vücudun bir kısmının duyarsızlaşması.
- Baş dönmesi, denge kaybı veya açıklanamayan düşmeler.
- Konuşma bozuklukları ve görme kaybı. Bir veya her iki gözde ani görme kaybı veya görme azalması.
- Şiddetli ve ani başlangıçlı baş ağrısı.
- Yeme ve içme sorunları.
İNMEDE RİSK FAKTÖRLERİ:
- Değiştirilemeyen risk faktörleri (yaş, cins, ırk, aile öyküsü),
- Değiştirilebilen risk faktörleri (hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, hiperlidemi, sigara, alkol).
İNME TESTİ: KONUŞ, EL SALLA, GÜLÜMSE
“F.A.S.T.” olarak adlandırılan test, belirtilerin fark edilmesine yardımcı olur. Şu anlama gelir:
Yüz (Face): Kişinin gülümsemesini isteyin. Bir tarafta kayma ya da sarkma oluyor mu?
Kollar (Arms): Kolların her ikisi de kaldırıldığında, birinde aşağı sapma oluyor mu?
Konuşma (Speech): Hasta basit bir cümleyi tekrarlayabiliyor mu? Kişi bunu yapmada zorlanıyor mu ya da kelimelerin hecelerini karıştırıyor mu?
Zaman (Time): Zaman çok önemlidir. Eğer belirtiler varsa derhal 112’yi arayın.
İNMEYİ ÖNLEMEK İÇİN:
- Egzersiz yapın,
- Bolca meyve ve sebze tüketin,
- Yağ ve tuz tüketimini azaltın,
- Sigarayı bırakın,
- İlaçlarınızı doktorun tavsiye ettiği şekilde alın.
İnme sonrası uzun vadede gelişen sorunların hayatın fiziksel, psikolojik ve sosyal boyutlarında sorunlara yol açtığı ve hayat kalitesinde önemli ölçüde azalmaya sebep olduğu bilinen bir gerçektir. İnme sonrası hayat kalitesinin arttırılması ve rehabilitasyonun gerekliliği giderek önem kazanmıştır. Rehabilitasyonla amaçlanan; bireyleri fiziksel, sosyal ve mesleki yönden bağımsızlık düzeyine ulaştırmaktır. Bu sayede inmenin etkilerine rağmen bireyde günlük aktivitelerine devam edebileceği güç, yetenek ve güven oluşturulabilir.”
Dr.Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü