Dünya Sağlık Örgütü tarafından 28 Eylül tarihi Dünya Kuduz Günü olarak belirlenmiştir.
Kuduz insanlar dahil bütün sıcakkanlı memelilerde görülebilen, beyine yerleşerek felçlere yol açan ve ölümle sonuçlanan bir virüs hastalığıdır.
Ülkemizde kurt, tilki, çakal, yaban kedisi, kokarca ve gelincik gibi vahşi hayvanlarla; köpek, kedi, sığır, koyun, keçi ve at gibi evcil hayvanlar hastalığa yakalanabilen hayvanlardır. Ülkemizde kuduzu insanlara en çok bulaştıran hayvanlar ise başıboş köpeklerdir.
Kuduza yakalanmış hayvan ne gibi belirtiler gösterir?
Kuduza yakalanmış evcil bir hayvanda bazı huy değişiklikleri görülür.
Daha önceleri normal davranış gösteren hayvanlar sinirli ve saldırgan olurlar.
Dikkatlerini çeken her şeye karşı ısırma ve saldırma isteği gösterirler.
Yutak felcine bağlı olarak yutkunma reflekslerini yitirdiklerinden, sudan korkarlar ve ağızlarından aşırı miktarda salya aktığı görülür.
Vahşi hayvanlar insanlara olan korkusunu yitirir ve evcil hayvan gibi insanlara yaklaşabilirler.
Genelde gece ortaya çıkan vahşi hayvanlar, gündüz de ortalıkta görülebilirler ve dikkatini çeken her cisme saldırırlar.
Hastalığın ileri safhalarında felç gelişir ve hayvanlar komaya girerek ölürler.
Kuduzun insanlarda belirtileri nelerdir?
Hastalık belirtileri virüsün vücuda girmesinden itibaren yaklaşık 3-8 hafta sonra ortaya çıkar.
Hastalık insanlarda ilk önce halsizlik, ateş, iştahsızlık, bulantı, baş ve boğaz ağrısı gibi hastalığa özel olmayan belirtilerle başlar.
Isırık yeri ve çevresinde ağrı ve kaşıntı görülebilir.
Yutak felci sebebiyle kuduzun karakteristik belirtisi olan sudan korkma görülür.
Daha sonra hasta komaya girer ve ölüm meydana gelir.
Hastalığın belirtileri görülmeye başladıktan sonra ölüm kaçınılmazdır.
Kuduz nasıl bulaşır?
Kuduza yakalanmış bir hayvanın (ülkemizde çoğunlukla başıboş köpekler) ısırmasıyla,
Kuduz hayvanın salyasının açık yaraya, kesik, sıyrık veya çatlak deriye; göz, ağız veya buruna temas etmesiyle,
Kuduz hayvanın tırmalaması sonucu meydana gelen yaralanmalarla (hayvanın tırnağı kendi salyasıyla bulaşık olabilir),
Kuduz hayvanın salyasıyla bulaşık malzemenin (tasma, yular ve dizgin gibi) bütünlüğü bozulmuş deriye temasıyla,
Kuduz hayvanın etinin ve sütünün çiğ olarak tüketilmesiyle.
Kuduzdan korunmak için neler yapılmalıdır?
Kedi ve köpekler kuduza karşı mutlaka aşılattırılmalıdır.
Evcil hayvanların, başıboş ve/veya vahşi hayvanlarla temas etmesine engel olunmalıdır.
Çevrede başıboş, hasta, garip davranışlar sergileyen veya ölmüş hayvan görüldüğünde ilgili yerler haberdar edilmelidir (belediyeler, muhtarlıklar, Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri gibi)
Kuduz şüpheli temas söz konusu olduğunda neler yapılmalıdır?
Yara veya ısırık bölgesi hiç vakit kaybedilmeden bol akarsu ve sabunla iyice yıkanmalı ve arkasından tentürdiyot gibi iyotlu antiseptikler uygulanmalıdır.
Göz, ağız veya burun şüpheli temasa maruz kalmışsa, bu bölgeler birkaç dakika içinde bol suyla yıkanmalıdır.
Kuduz şüpheli temasa maruz kalan kişi yukarıda belirtilen uygulamaları yaptıktan sonra derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmeli ve hekimin düzenleyeceği aşılama programını aksatmadan uygulamalıdır.
Kuduz hastalığının tedavisi var mıdır?
Kuduz hastalığının belirtileri ortaya çıktıktan sonra tedavisi imkansızdır ; hastalık ölümle sonuçlanır.
Dr. Dursun KOÇ İl Sağlık Müdürü