Alzheimer Hastalığı ilerleyici nörodejeneratif bir bozukluktur. Hastalık insidans ve prevelansı, mortalite oranları, bakım maliyetleri ile bakıcılara ve topluma genel etkileri açısından önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Beynin, öncelikle hafıza olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan bir hastalığıdır. Alzheimer hastalığının en genel tipi demanstır.Her Alzheimer hastası demanslıdır ama her demans hastası Alzheimer hastası değildir. Çünkü demansa neden olan birçok başka hastalık bulunmaktadır. Bu nedenle sıklıkla ve kimi zaman yanlışlıkla, Alzheimer hastalığı ile demans terimleri birbiri yerine kullanılmaktadır.
Alzheimer Nedir?
İlerleyen yaşla birlikte, Alzheimer hastalığının görülme sıklığı artar ancak Alzheimer hastalığının, normal yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu olmadığı bilinmelidir. Normal yaşlanma sürecinde beyinde yapısal bir takım değişiklikler olur ama bilişsel/zihinsel yetilerde belirgin bir kayıp söz konusu değildir. Alzheimer hastalığında ise, belirgin şekilde “yeni bilgileri öğrenme güçlüğü” vardır. Alzheimer bir ruh hastalığı değildir ama hastalığın seyri süresince psikiyatrik bulgular eklenir bu nedenle bir psikiyatri hastası ile benzerlik gösterebilir. Alzheimer hastalığı öldürücü değildir, ama yaşanılan durumlar nedeniyle yaşam süresi etkilenebilir.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri
1. Hafıza sorunları
2. Düşünme ve nedenselleştirme zorluğu
3. Karar vermede güçlük,
4. Kelime bulma güçlüğü,
5. Aritmetik işlemlerde güçlük,
6. Kişilik ve davranış değişiklikleri,
7. Kaybolmalar,
8. Eskiden kolaylıkla yapabildiği işlevleri yapma güçlüğü.
Alzheimer Hastalığı Süreci ve Evreleri
a) Erken dönemde, hafif ve genellikle ihmal edilen belirtiler vardır. Unutkanlık, yorgunluk, kelimeleri hatırlayamama, yeni şeyleri öğrenememe, sosyal davranış ve karar verme bozukluğu olur.
b) Orta dönemde, günlük yasam aktivitelerinin sürmesini engelleyen belirgin düzeyde belirti ve problemler ortaya çıkar. Kaybolmalar, motor yetilerde bozulma, huzursuzluk, agresyon, sosyal ilişkilerde bozulma ve paranoya vardır.
c) İleri dönemde hasta bakım verenlere tam bağımlı hale gelir, fiziksel bozukluklar da eklenir. Mesane ve bağırsak kontrolünde bozulma, konuşma ya da basit emirlere uymada bozukluk, hayal görme, emosyonel bozukluk, farkındalık halinin kaybı ve sürekli dolanıp durmalar vardır.
Alzheimer Hastalığında Tanı ve Tedavi
Alzheimer Hastalığı tanısını tek başına koyduracak bir test yoktur. Demansın varlığı kanıtlandıktan sonra, demansa neden olabilecek diğer tüm durumların olmadığının gösterilmesi gerekir. Bu nedenle; Alzheimer hastalığı tanısı için nörolojik muayene, kan testleri, zihinsel testler, beyin görüntülemesi yapılmalıdır. Bazı durumlarda ise; EEG, SPECT, lomber ponksiyon ve psikiyatri konsültasyonu gerekebilir. Alzheimer hastalığının kesin tedavisi henüz olmamakla birlikte süreci yavaşlatmak ve bazı belirtilerin şiddetini azaltmak mümkündür. Bu nedenle erken ve doğru tanı çok önemlidir (1).
Dr. Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü